سعید سلطانپور
با جهانی شدن و سیاسی شدن موضوع سنگسار و اعدام سکینه محمدی که خوشبختانه فعلا متوقف شده است و اعدام شهلا جاهد معشوقه ناصر محمدخانی، بار دیگر، در سایت های مجازی و وب لاگ ها، کلمه حقوق بشر و درخواست لغو اعدام و آزادی زندانیان متهم به قتل، تیتر وب لاگ نویس ها شده و از دیدگاه های متفاوتی با این دو موضوع برخورد شده است.آیا اعدام ضرورتاً نقض حقوق بشر است؟ آیا حقوق بشر بدون هزینه و کار فرهنگی درازمدت به دست می آید؟ یک ضرب المثل ایرانی می گوید با حلوا حلوا کردن، دهن شیرین نمی شود. با گفتن و تکرار حقوق بشر، حقوق بشر به دست نخواهد آمد.بسیاری خواهان لغو اعدام در ایران هستند، هرچند ته دلشان خواهان اعدام محمدخانی هم هستند؛ مردی که با نامردی تمام باعث نابودی دو زن شد و آبروی زیر سئوال مردها را در ارتباط با رعایت حقوق زنان بیشتر زیر سئوال برد.در این نوشته، نگاهی به اعدام در کانادا و امریکا و ایران دارم.
لغو اعدام
هر کسی می تواند خواهان لغو اعدام شود و در این راه بکوشد. گروه های سیاسی می توانند از این ابزار با توجه به کارنامه سیاه روحانیون حاکم در ایران، در نقض حقوق بشر، استفاده کنند تا افکار عمومی جهانیان را برای فشارهای سیاسی و بهبود شرایط زندانها و حقوق بشر در ایران روشن کنند.
ولی روشنفکران و نویسندگان و جریانات حقوق بشری و فعالان اجتماعی نبایستی تاریخچه و پس زمینه های لغو اعدام را در جوامع غربی که لیبرال دمکراسی در آن نهادینه شده است، ندیده بگیرند و در آگاهی سازی اقشار مختلف مردم تلاش جدی نکنند.
امریکا
حکم اعدام در برخی از ایالات امریکا ، اجرا و در برخی لغو شده است . مرکز اطلاعات مجازات مرگ در آمریکا اعلام کرد، سه هزار و دویست زندانی در زندان های آمریکا منتظر اجرای حکم اعدام هستند. اکثر این محکومان در زندانهای ایالت کالیفرنیا بسر می برند(8)ایالت تگزاس در جنوب آمریکا امسال با اجرای هفده حکم اعدام مقام نخست اجرای حکم اعدام را در این کشور به خود اختصاص داده است.
ژاپن در ژاپن ، تا سال 1999، نزدیک به 73 درصد مردم از اعدام حمایت می کرده اند. در سال 2005 و 2006، سیکن سوگیراSeiken Sugiura وزیر بودایی مسلک دادگستری ژاپن، از امضای اعدام محکومان خودداری کرد. در سال 2009 وزیر دادگستری جدید، علیرغم مخالفتش با اعدام، دو حکم اعدام را امضا کرده و خود نیز شاهد اجرای آن بوده است.
1فرانسه
30 سال پیش ، در فرانسه در سال 1981، فرانسوا مییتران نخست وزیر سوسیالیست قانون لغو اعدام را که جز برنامه انتخاباتی اش بود را ا علیرغم مخالفت بسیاری از مردم فرانسه که 200 سال قبل از ان انقلاب کبیر را داشتند ، به مجلس برد و تصویب کرد . این قانون در روز 18 سپتامبر با 363 رای موافق در برابر 117 رای مخالف تصویب شد . هر چند حزب دست راستی ، اعاده اعدام را جزوی از برنامه ها ی خود می داند که با توجه به قراردادهای فرانسه و اتحادیه اروپا ، بازگشت اعدام تقریبا ممکن نیست . . سوال اساسی پیش می آید آیا احزاب می توانند بدون رای مردم ، در پارلمان قانونی را بگذرانند که نیمی از جامعه با ان مخالف هستند .بحث های دمکراسی و اکثریت ، پیش خواهد آمد که از موضوع این مقاله خارج است .
لغو اعدام درکانادا
4 جولای 1976 (1355خورشیدی)
لغو اعدام در کانادا برای جلوگیری از اعدام های اشتباهی که انجام شده بود، توسط دولت لیبرال پیر ترودو با اختلاف ناچیزی در مجلس تصویب شد. 131رای مثبت لیبرال ها و نیودمکراتها در برابر 121رای منفی محافظه کاران. کلا تا سال 76،710 نفر در کانادا اعدام شده بودند. استیون تراسکات Steven Truscott یکی از ده ها بی گناهی بود که پلیس او را طی سالهای مختلف به اتهام قتل، دستگیر و متهم و در دادگاه محکوم کرده بود.استیون تراسکات به اتهام قتل دختری از همکلاسی هایش در حالی که 14 سال بیشتر نداشت دستگیر و در 1959به اعدام محکوم شده بود. خوشبختانه او در سال 2007 از این اتهام مبرا شد و از زندان آزاد شد.
دیوید میلگارد نمونه ی دیگری بود که در 1970 به اتهام تجاوز و قتل زنی در ساسکاچوان به حبس ابد محکوم شد. وی بعد از 23 سال در سال 1992 آزاد شد و در سال 1997 آزمایش دی ان ای تبرئه شد و در سال1999، 10 میلیون دلار غرامت دریافت کرد. در سال 97 لاری فیشر به اتهام قتل مذکور دستگیر شد. وی در سال 2000 به حبس ابد محکوم شد، ولی ظرف 10 سال می تواند تقاضای آزادی کند. لاری فیشر قبلا 23 سال به علت تجاوزهای مختلف در زندان بسر برده بود.
تلاش محافظه کاران برای اعاده اعدام در جامعه ی قانونمند و مدنی مانند کانادا، که خشونت در سطح جامعه و پلیس تقبیح شده، بر اساس نظرسنجی مارچ 2010، 40درصد مردم کانادا موافق اجرای حکم اعدام هستند و 46 درصد مخالف اعدام.2
من در مدت نزدیک دو دهه زندگی درکانادا، شاید بیش از چند مورد دعوای خیابانی ندیده ام در حالیکه در ایران، زورگیری با چاقو و قمه و قمه کشی، خشونت پلیس، خشونت رانندگان وسایل نقلیه، یک نرم اجتماعی شده است، در چنین جامعه ای چگونه می شود انتظار داشت که لغو اعدام، مورد استقبال و حمایت مردمی قرار بگیرد.لغو اعدام برای جلوگیری از اعدام احتمالی بیگناهان مد نظر بوده است در حالیکه جنایتکارانی هم از این نرمی قانون سوءاستفاده کرده و حق زنده ماندن دیگران را نقض می کنند.
در کانادا به نظر می آید دولت محافظه کاران اکثریت پارلمان را در دست بگیرد، با توجه به سابقه آنان در برابر اعدام، و وضع قوانین سخت تر در مورد مجرمان مخصوصا نوجوانان، و نیز انتخاب افرادی مانند جو فانتینو رئیس پلیس سابق تورنتو و انتاریو از شهر وان، لایحه اعاده اعدام، چندان هم غیر منتظره نخواهد بود.
لغو اعدام در فرانسه در دورانی بود که در ایران، هزاران زندانی سیاسی به دلیل عقایدشان و اقدام به مبارزه مسلحانه، به جوخه های اعدام سپرده شدند. روندی که از اوایل انقلاب به دلیل خواست قریب به اتفاق نیروهای سیاسی بر علیه سران نظام سلطنتی، شروع شده بود و در جنگ داخلی کردستان به سمت نیروهای ضد سلطنتی ( فعالین سیاسی اجتماعی کرد) ، چرخش کرده بود.روندی که با اعدام ده ها قاچاقی مواد مخدر و تعدادی از زندانیان سیاسی در سالهای اخیر ادامه داشته است . بنابر این اعدام، بخشی از تاریخ مردم ایران و سنت استبدادی حکومت ها بوده است.
باید در نظر داشت که لغو اعدام یک مجموعه است با نقاط مثبت و منفی ، که گاها عوارض اجتماعی هم بدنبال دارد . به مثالهایی از امریکا و کانادا نگاه می کنیم .
پل برناردو
پل برناردو – حسابدار خبره – سفید پوست – قاتل زنجیره ای که در سال 1987 دستگیر شد . برناردو ، به اتهام قتل لسلی مهافی- کریستین فرنچ – و خواهر همسر ش – تمی موهوکا با مشارکت همسرش در سال 1995 به زندان ابد با شانس ازادی بعد از 25 سال زندان ابد محکوم شدو هر چند با وضع قوانین جدید توسط دولت هارپر ، امکان عفو به جانیانی که خطرناک تشخیص داده باشند ، منتفی شده است . نکته تاسف باردر این جنایت ،
کن موری ( 3)، مخفی نگاه داشتن نوارهای ویدیو جنایت برناردو توسط وکیل بی وجدان دادستان و پلیس به مدت 17 بود . موری توانست برای شریک قتلها یش ، همسرش هوموکا برای شهادت علیه برناردو ، 12 سال زندان زندان 12 سال زندان معامله کند . هرچند وکیل " موری " بعدا به اتهام ممانعت در اجرای عدالت محاکمه شد به
(4) و لی در نوامبر 2000 تبریه شد . قاضی وی را بدلیل نداشتن راهنمای مشخص برای وکلا ، تبرئه کرد
برنادرو به بیش از 25 فقره تجاوز به دختران و زنان ، اعتراف کرده است وی در این سالها در سلول انفرادی برای حفظ جانش ، نگهداری می شود.
در سال 2006 ، برناردو به تجاوز به یک دختر 15 ساله در سال 87 اعتراف کرد . تجاوزی که فرد دیگری بنام انتونی هانه مایر (5)، کگه قبلا به جرم ضرب و. جرح زندانی بود ، محاکمه و زندان شده بود. این حکم در 25 جون 2008 توسط دادگاه فرجام انتاریو ، لغو و هانه مایر از جرم تجاوز تبرئه شد .
.
رابر ت پیکتون – قاتل زنجیره ای زنان خیابانی
پیکتون سفید پوست د رطی سالها در مزرعه اش در بریتیش کلمبیا زنان خیابانی را که به مزرعه اش می اورده ،ا قطعه قطعه می کرده است . و پلیس توجه جدی به شواهد موجود برای دستگیری وی و نجات قربانیان بیشتر نکرده بود .
پیکتون که متهم به 46 قتل می باشد ، در دادگاه به حبس ابد برای 26 قتل محکو م شد . دادگاه وی هزینه ای نزدیک یه 100 میلیون دلار برای مردم کانادا هزینه داشت . وکیل مدافع وی ، تقاضای فرجام کرد که خوشبختانه رد شد .
الن لیجر- نیوبرانزویک به اتهام قتل یک مغازه دار در به حبس ابد محکوم شد ه بود . وی در 1989 اززندان فرار کرد و تا زمان دستگیری اش که 7 ماه طول کشید 4نفر دیگر( دو خواهر – یک زن و یک کشیش ) را کشت و یک مورد هم تجاوز داشت .
قاتل زنجیره ای کلیفورد اولسون (5) به اتهام قتل 8 دختر و 3 پسرنوجوان که در دهه 80 کشته بود به 11 حبس ابد محکوم شده بود . وی در 30 نو.امبر 2010 در سن 70 سالگی تقاضای عفو کرد که وی بدلیل فشار افکار عمومی لغو شد .
Michael Briere
مایکل بریر- برنامه ریز کامپیوتر در ماه مه سال 2003 ، دختر 10 ساله همسایه شان بنام ، هالی جونز ( 7) را به خانه کشاند و بعد از تجاوز ، وی را خفه کرد. مایکل ، سپس بدن ، هالی را تکه تکه کرد و انها رادر ابهای تورنتو رها کرد . بریر مورد شک پلیس قرارگرفت وقتی که از دادن ( دی ان ا ) خودداری کرد. پلیس زیر فشار افکار عمومی ، جستجوی گسترد ه ای را برای یافتن قاتل ، درغرب تورنتو اغاز کرده بود. وی به قتل اعتراف کرد و در دادگاه در سال 2007 به زندان ابد بدون شانس بخشش تا 25 سال محکوم شد .
قاتل گفت که قبل از این عمل ، مشغول نگاه کردن به سایت های پورنو بوده است .
نمونه اخیر آن هم
Laureen Harper and Heather Reisman
سرهنگ راسل ویلیامز فرمانده پایگاه هوایی و خلبان نخست وزیر و فرماندار کل کانادا – به اتهام تجاوز و قتل دو زن دستگیر که یکی از انها همکار نظامی اش بود به 25 سال زندان محکوم شد. فرد ی ب دو شخصیته که جان دو زن را گرفت . بعداز تجاوز های مکرر علیرغم خواهش انها ، قربانیان خود را کشت.
دولت محافظه کار هارپر در مورد بخشش زندانیان جنایتکار ، قوانین سخت تری را اتخاذ کرده است .
کلا در حدود 90 نفر از این جنایت کاران در زندان حداگثر امنیتی در کبک نگهداری می شوند . که سالانه بیش از 10 میلیون دلار هزینه نگهداری بر اساس نفری 120 هزار که رقمی است که راب الیفانت نمانیده لیبرال مجلس به من گفته بود .
جانیان امریکایی
اسکات ویلسون ویلیامزScott Wilson Williams
به اتهام قتل 3 زن از 97 تا 2006به 3 بار زندان ابد در داکوتای شمالی در سال 2008 محکوم شد
, ویلیام لستر William Lester Suff
به اتهام قتل بین 13 تا 22 زن خیابانی از سال 86 تا 92 در ایالت کالیفرنیا د ر دادگاه توسط هیئت منصفه در 10 دقیقه مجرم شناخت و به اعدام محکوم شد . وی هم چنان خود را بی گناه می داند ودر انتظار اعدام هست .
Carl Eugene Watts
کارل ایگونه واتز متهم به قتل 100 زن 14 تا 44 هست. واتز به 12 قتل از سال 74 تا 82 اعتراف کرد و ، دو بار زندان ابد گرفت . یک بار وی در سال 2006 تا آاستانه ازادی پیش رفت که با تلاش دادستان و پرونده جدید قتل ، آزاد نشد . وی در 2007 بدلیل سرطان در زندان مرد.
رونالد جوزف دومینیکRonald Joseph Dominique
لوییزیانا که همجنس گرا بود در دسامبر 2006 دستگیر شد و به تجاوز و قتل 23 مرد اعتراف کرد .
در سپتامبر 2008 به دلیل اعترافات به 8 بارحبس ابد محکوم شد و الان د ر زندان ایالتی لوییزیانا دوران زندانی خود را سپری می کند .
رانالد برنت ودفیلدRandall Brent "Randy" Woodfield
او به 3 تجاوز و قتل محکو م شد. وی در سال 1985 به به حبس ابد و 165 سال زندان برای 3 قتل دیگر محکوم شد . ودفیلد متهم به قتل 18 نفرو 80 فقره تجاوز جنسی دیگر هست . وی در زندان 3 بار ازدواج کرده است و دو بار هم طلاق داده است. . وی اکنون در زندان ایالت ارگان هست.
.
Timothy James McVeigh
تیموتی مک وی – سرباز جنگ خلیج فارس دوران اشغال کویت توسط صدام
در یک عمل تروریستی در 1995 یک ، ساختمان دولتی را در اکلاهما با بمب نابود کردکه طی ان دهها نفر منجمله کودکان مهد کودک کشته شدند وی در ژوئن 2001 اعدام شد .
و اخیرا هم یک سرباز امریکاییکه به یک دختر عراقی به انتقام کشته شدن همکارش ، تجاوز و خانواده وی را هم کشته بود به 5 تا زندان ابد محکوم شد .وی در مصاحبه ای گفت که من ، عراقی ها را ادم حساب نمی کردم.
وی تقاضای فرجام کرده است تا از قانونی که اتباع نظامی امریکایی را بخاطر اعمالشان در خارج از امریکا مصون می دارد استفاده کند .
تتاقضات و سوالات حقوق بشر کدام است ؟ ایا با اعدام این جانیان ، حقوق بشر نقض می شود و یا حقوق بشر احیا می شود ؟
در برخی از ایالات امریکا اعدام وجود ندارد . از سوی دیگر
خانواده های مقتولان حق دارند که از سرنوشت عزیزانشان و محل دفن انها که توسط این جانیان کشته شده اند، باخبر شوند . بسیار ی از این جنایتکاران که از هوش خوبی هم برخوردا رهستند در زندان هم با تجربه دیگر زندانیان تبهکار سعی می کنند جان خود را در ازای اطلاعات محل دفن قربانی که تسلی بخش خانواده های مقتولین هست د رازای رهایی از اعدام ،بخرند که د ر موارد زیادی که نمونه هایش را دیدید ، موفق بوده است .
از سویی وکلا برای ازادی و یا تخفیف محکومیت متهمان تلاش می کنند ولی در مواردی وقتی که وکیل می داند ، موکلش جنایت کار است و برای ازادی وی با استفاده از قانون تلاش می کند ایا ضایع نشدن حق شهرونددیگری که خونش ریخته شده است ،نیست ؟
شکی نیست که وجود چنین موجوداتی ، حتی درجنگل علیه قانون طبیعت و خطر ناک هست .ولی از سوی دیگر با توجه به نحوه اعتراف و یا عدم ارائه مدارک محکمه پسند قاطع برای هیئت منصفه برای محکومیت بدون شک و تردید متهم ، محکومیت قتل ، ممکن نیست .و این بهایی است که دو طرفه هست . یعنی نمی شود هم با شیوه های اداره اگاهی در ایران ، استفاده کرد و متهمان را زیر شکنجه های شدید که نزد بسیاری از ایرانیان ، ناپسند هم نیست زیرا با جماعت دزد و خلاف کار سرو کار دارد ، مشکلی نداشت و هم توقع برای رعایت حقوق فراگیر بشر برای همه داشت حتی زندانیان مجرم. شیو ه ای که اگاهی در ایران با زدن مظنون ها به قصد مرگ برای اعتراف گیری و یا اثبات بی گناهی مظنونان قرنها هست که رواج دارد.
چند نفر از ما اگر وسلیه ای از ما دزدیده شود، توقع داریم پلیس فرد مظنون را دستگیر کرده و ا ز وی اعتراف بگیرد . هیچ دزدی( که قانون کانادا را بداند ) حاضر نیست اعتراف کند . اگر کسی از محوطه فروشگاه با مال دزدی خارج شود ، اثبات جرم وی سخت خواهد بود. هر چند در صورت اعتراف هم به زندانهای کوتاه مدت محکوم خواهد شد و ضرب و شتمی هم در کار نخواهد بود. در این صورت آیا پلیس را متهم به بی عرضگی نمی کنیم ؟ . رعایت حقوق بشر همه جانبه و هزینه بر و برای همه باید باشد و استثنا بر نمی دارد.
ا
سیاسی کردن حقوق بشر؟
به نظر من باید بر رعایت حقوق متهم از زمان دستگیری و تفهیم اتهام و دسترسی به وکیل مدافع و برقراری دادگاه عادلانه تاکید کنیم. در این صورت ما می توانیم، بر مواضع خود بایستیم و بر احقاق حق پافشاری کنیم. متاسفانه در ایران با زندانیان دگر اندیش و سیاسی و زندانیان مجرم یکسان برخورد می شود. سیاسی کردن پرونده حبیب لطفی و علی صارمی لزوما نتایج یکسانی با سیاسی کردن پرونده شهلا جاهد و سکینه محمدی نخواهد داشت.
صادق نیک بخت، وکیل حبیب لطفی می گوید کار سیاسی را با کار حقوقی قاطی نکنید. وی می گوید لطفی تنها دو بخش از اتهامات خود را دردادگاه نپذیرفته است. متاسفانه عده زیادی مخالفت سیاسی را منجر به نادیده گرفتن مسائل حقوقی میکنند و این کار بسیار زشتی است. به نظر من، تجربه 30 ساله استبداد در ایران نشان داده است که فشارهای بین المللی در برخی موارد محدود، جواب نداده است. اگر نفعی برای آنها نداشته باشد، در برابر فشارهای بین المللی عقب نشینی نخواهند کرد زیرا آنها در داخل باید نظرات بخشی که فکرا و عملا از آنها حمایت می کنند، را نیز تامین کنند. در ایران تا زمانی که قوانین قضائی کشور که بر گرفته از فقه سنتی است، تغییر نکند، نمی توان قوانینی مانند قصاص و حق طلاق و نگهداری کودک را تغییر داد.
این تغییرات هم، یا در یک انقلاب صورت می گیرد که با توجه به شرایط جنبش دمکراسی خواهی مردم ایران که در حال انفعال ولی آتش زیر خاکستر است، در کوتاه مدت اتفاق نخواهد افتاد. و دیگر از طریق کار فرهنگی و آگاهی رسانی برای نهادینه کردن حقوق مدنی و شهروندی و قانونمندی ست که طولانی مدت خواهد بود. گذشت30 سال از انقلاب 57 نشان می دهد که راه طولانی در پیش داریم.
زمانی که لورا هارپر (همسر نخست وزیر محافظه کار کانادا ) و خانم میلیونری که از طرفداران دولت نژادپرست اسرائیل است، خواهان آزادی و نه محاکمه عادلانه سکینه محمدی می شوند،ایا این سیاسی کردن حقوق بشر است یا نهادینه کردن آن برای مردم ایران؟ به راستی چند نفر از بستگان خودمان (حتی در بزرگ شهرهایی مانند تهران، اصفهان، تبریز، شیراز، و مشهد ) برایشان ارتباط جنسی زن شوهر دار و یا مرد زن دار حل شده است؟
چنین ارتباطاتی هنوز در غرب و کانادا پذیرفته شده نیست. البته غیرقانونی نیست ولی از نظر فرهنگی هم بین اقشار زیادی قابل دفاع نیست. نمونه آن تبلیغ یک سایت که زنان و مردان متاهل را به داشتن معشوقه تشویق می کرد بر روی اتوبوس های تورنتو بود که با اعتراض کلیسا، تی تی سی، این تبلیغات را از اتوبوس ها برداشت.
در امنیت و سلامت غرب نشستن و طرح این ادعا که ارتباط جنسی بین سکینه محمدی شوهر دار با یک مرد دیگر در شهری از آذربایجان ایران، موضوعی حل شده است، آیا به همین سادگی است؟ حال اگر اتهام شراکت در قتل هم به این زن خورده شده باشد. در کانادا هم نمی شود از چنین زنی و یا شوهری که متهم به قتل همسرش باشد، دفاع کرد، پس چگونه می شود از سکینه محمدی دفاع کرد مگر این کهبر دفا ع از حقوق متهمان از زمان دستگیری، تفهیم اتهام و دسترسی به وکیل مدافع و عدم اعمال شکنجه برای اعتراف، و برقراری دادگاه عادلانه تاکید کنیم. در این صورت هم به سکینه محمدی ها کمک کرده ایم و هم به نهادینه کردن حقوق مدنی و شهروندی.باید از حق خبرنگاری و اطلاع رسانی دفاع کرد، اما به نظر شما خبرنگاران نشریه آلمانی که مجله شان بیشتر به مسائل جنسی در آلمان می پردازد، مصاحبه با سکینه محمدی، برایشان نهادینه کردن حقوق بشر بوده است، یا سوژه داغ سکسی؟
متاسفانه، هم این خبرنگاران قربانی بازی زد و بندهای سیاسی ای ــ بین دولتمردان ایرانی متخصص آن هستند و برخی جریانات بدنبال قدرت در ان سوی حاکمیت شده اند . از سوی دیگر این مسئله بهانه ای به دست روحانیون حاکم برای بهره برداری های سیاسی و تبلیغات وسیع برای بخش های وسیعی از مردم دین باور داخل کشور که نه اینترنت دارند و نه روزنامه آزادی که اطلاع رسانی درست برای آنها انجام دهد.
در مورد شهلا جاهد هم باید پرسید، اگر ما بستگان مقتول بودیم، همین نظر را در مورد لغو اعدام و آزادی شهلا داشتیم؟آیا جامعه ایران به آن حد از شناخت رسیده است که حکم اعدام را لغو کند؟ اگر به همین راحتی از خون نزدیکان خود می گذریم، پس چگونه در دادگاه های دعاوی کوچک و دادگاه های عادی کانادا، تعداد هموطنانی که برای چند صد دلار و یا چند میلیون دلار شکایت های مالی ــ یا در پروسه طلاق و تقسیم اموال ــ که آن را حق خود می دانند، چنین گذشت هایی را نمی بینیم؟
وب لاگ فارسی
کانال تلویزیون
منابع :
- 1-
3
Ken Murray
4
5
6
7
Holly Jones
8
http://www.khabaronline.ir/news-117901.aspx