نگاه لوموند به نوانديشان ديني ايران
کديور و اشکوري: اسلام برخاسته از آزادي
۵ آذر ۱۳۸۴
دست خود را دراز مي کند، با يک پوليور سرمه اي و پيراهن سفيد به سالن منزلش راهنمايي مي کند، منزلي که شبيه منزل ديگر انديشمندان ايراني است، با انبوهي از کتاب در گوشه اي از اتاق و يک پيانو در گوشه اي ديگر. با اين حال، حسن يوسفي اشکوري شخصي مذهبي است که در ماه ژانويه پس از ۴ سال و نيم حبس آزاد شد. وي از چند قدمي مرگ گذشته است. رفت و آمد با قبا و عمامه توسط دادگاهي ويژه بر وي قدغن شده ولي او با سادگي مي گويد: "به هرحال، اگر اجازه هم مي دادند، ديگر آنها را نمي پوشيدم."
جرم او چيست؟ اين است که اغلب با شيوه اي پرتوان شک و ترديد و ناگفته هاي خود را درخصوص ابهامات بين دين و سياست در جمهوري اسلامي بيان کرده و اين بيانات را از زير قلم گذرانده است. در آوريل سال ۲۰۰۰ به برلين دعوت شد تا با ديگر روشنفکران ايراني در کنفرانسي تحت عنوان اصلاحات در ايران شرکت کند. کنفرانسي که توسط بنياد آلماني هاينريش بول برگزار گرديد. ولي در بازگشت با حدود ۱۵ نفر ديگر به جرم دسيسه چيني بازداشت شد.
بعضي از آن افراد هنوز در زندان محبوس و داراي شرايط بسيار نگران کننده اي هستند. و بعضي نيز به مانند اکبر گنجي، نويسنده کتابي مربوط به نقش شخصيت هاي حکومتي در قتل هاي زنجيره اي، اکنون در سلولي انفرادي به سر مي برد. اين نويسنده و روزنامه نگار در حال حاضر ۵۱ کيلو بيشتر ندارد و مدت ۵ ماه است که به وکيل او، شيرين عبادي برنده نوبل صلح، اجازه ملاقات وي را نداده اند. حسن يوسفي اشکوري نماينده مستقلي در اولين مجلس جمهوري اسلامي بود و در اوقات فراغت خود روزنامه نگاري مي کرده است، اکنون در سن ۵۶ سالگي جزو آن دسته مذهبي هاي پيشرفته اي است که به اصلاحات در سيستم فکر مي کنند و روز به روز نيز بر تعدادشان افزوده مي شود. اين دسته از مذهبي هاي روشنفکرعقيده دارند که "حکومت نبايد در زندگي مردم مداخله کند." به عنوان مثال توضيح مي دهد که روسري براي زنان جزو اصول ديني نيست بلکه جزو قوانين اجتماعي بوده و مي بايست با گذشت زمان تحول يابد.
وي همچنين منتقد تفسيرات نامناسب ومفرط قرآني است و عقيده دارد که تئوري هاي "اصول گرا و مردم گرايانه" که روز به روز روشن تر مي شوند، اين خطر را دارند که ما را به عقب بازگردانند. او مي افزايد: "اين خطري است که باعث خواهد شد تا نسل جوان از دين و انقلاب اسلامي واقعي بيشتر روي برگرداند." اين مرد دلير که درحال حاضر ترجيح مي دهد تا به دور از همه مسائل به تاليف دايره المعارف اسلامي خود بپردازد، در پايان اضافه مي کند: "من خوش بين هستم، اسلامي را که ما مي خواستيم درطي انقلاب اجرا کنيم، آن اسلامي بود که از دموکراسي و آزادي برخاسته باشد و در آن بويي از پيشرفت اجتماعي به مشام رسد. اين اسلام بالاخره خواهد آمد و جا خواهد افتاد."
و اما حجت الاسلام محسن کديور که هنوز لباس روحانيت خود را مي پوشد، اولين انديشمند بزرگي است که به زندان رفته است. بازداشت وي همزمان با موج بازداشت هاي اواخر سال ۱۹۹۰ [مصادف با تصرف دوباره قدرت توسط محافظه کاران] بود. او به مدت ۱۸ ماه در زندان ماند تا از سنت غلط "مجازات مرگ" انتقاد کند و اين شجاعت را داشت تا از حکومت تحت عنوان "پادشاهي و سلطنت اسلامي" نام ببرد. وي همچنين به طور علني اعلام کرده بود که "تروريسم و زنداني سياسي، مقوله هايي ناسازگار با اسلام واقعي هستند." او مي پرسد: "حکومت ادعا مي کند که حکومتي دموکراتيک است ولي در کدام دموکراسي سراغ داريد که درعرض سه سال ۳۰۰ رسانه توقيف و تعطيل شده باشد؟"
او در ايران شناخته شده و بسيار مورد احترام دانشجويان دانشگاه تهران است، دانشگاهي که در آن داراي کرسي استادي در رشته فلسفه مي باشد. محسن کديور نيز بر ضرورت اصلاحات اصرار مي ورزد و مي گويد: "در دنياي مدرن نمي توان از تفاسير ديني و از احاديث مذهبي که به تاريخ پيوسته اند استفاده کرد." همچنين گاهي در نوشته هايش به تحليل بعضي از اصول جمهوري اسلامي که درنظر او برخاسته از خودکامگي و استبداد هستند مي پردازد.
اميد و انتظار او، برروي گام هاي جامعه مدني "که هرگز نمي تواند از حرکت بايستد" حمل مي شود و در سازشي بين دموکراسي و ارزش هاي اسلامي به تحقق خواهد پيوست.
او مي گويد: "ولي براي تحقق آن به حداقل سازماندهي نياز داريم و اين حکومت همه چيز را نابود کرده است." درخصوص اين سئوال که: آيا از اقدامات تلافي جويانه به خاطر رک گويي خود ترسي ندارد؟ با خنده پاسخ مي دهد: "گرفتن و بازداشت ما چه سودي دارد؟ محافظه کاران درحال حاضر همه چيز را در دست دارند. آنها ما را فراموش کرده اند، زيرا که ديگر در ما قدرتي نمانده تا توان مخالفت با آنها را داشته باشد."
منبع: لوموند، ۲۱ نوامبر
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر