يكشنبه 24 خرداد 1383
پرسش و پاسخ با آيت الله منتظري، سعيد سلطانپور، پيك روز
پيرو مصاحبه هاي قبلي هفته نامه پيك روز در ارتباط با مسائل جاري ايران اين بار با يكي از دست اندركاران انقلاب 57 تماس گرفتيم. از انجا كه سوالات بسيا ر بود و امكان حضور ما در قم نبود و امكان مصاحبه تلفني هم با توجه به مشغله آيت الله منتظري نبود لذا قرار شد كه سوالاتمان را براي ايشان ارسا ل كنيم كه با همت حجت السلام فاتح اين امكان ميسر شد. د راينجا لازم ميدانم از آيت الله منتظري و حجت الاسلام عباسعلي فاتح كه اين امكان را ميسر كردند تشكر كنم. تورنتو - 12 خرداد 1383سعيد سلطانپورeditor@iransokhan.com
حضرت آيت اله منتظري : با سلام س: در آمريكاي شمالي ( آمريكا و كانادا)مخالفين اسلام تقريبا كنترل مطبوعات را در دست دارند. خبرها جوري پخش ميشود كه اسلام و تروريسم با هم مترادف باشند. سوال من دراين است چگونه مردم مسلمان و روحانيون د رمقابل شكنجه هاي زندانيان ابو غريب و يا رفتار غير انساني اسرائيل عليه فلسطيني ها موضع مي گيرند ولي در مقابل سر بريدن يك فرد ( بفرض جاسوس سيا) با نام خداي بزرگ (الله اكبر )، موضع نمي گيريم. ؟
س: آيا خشونت جزئي ازاسلام است ؟ يا خشونت فرهنگ ها ي مختلف بنوعي د راسلام وارد شده است؟
آيت الله منتظري :با اينكه فرهنگ حاكم بر جزيره العرب د رزمان ظهور اسلام فرهنگ خشونت و تندي بود ،ولي اسلام بطور اصولي با خشونت مخالفت نمود. و ازين روست كه سوره هاي قران بجز يك سوره با نام خداي رحمن و رحيم شروع شده است. و خداوند در قران خطاب به پيامبر ( ص) مي فر مايد :لو كنت فظا غليظ القلب لا نفضوا من حولك ( آل عمران /159) ترجمه “اگر تو -اي محمد- خشن و تند خو بودي همانا مردم از دور تو پراكنده مي شدند.“ و از طرفي سيره و خط مشي كلي آن حضرت عفو و گذشت و ستاهل حتي با مخالفين خود بود. ا زجمله د رزماني كه مكه به دست مسلمانها فتح شد ،پيامبر (ص) سران مخالف خود را مورد عفو قرار داد و حتي خانه ابوسفيان را كه در متن توطئه و خونريز ي ها قرار داشت ،محل امن معرفي نمود.
س: حضرت رسول ( ص) كه د رمكه وارد شدند همه مردم را آزاد كردند ( عفو عمومي) ولي در 25 سال گذشته د رجمهوري اسلامي هيچ گاه عفو عمومي فراگير داده نشد. شما به عنوان يكي از بنيانگذاران اين جمهوري اين مسئله را چگونه مي بينيد؟ تنها حق شهروندان كه د رسيستم قضائي ضايع نمي شود حق قصاص است؟آيت آلله منتظري:با توجه به توضيح سوال بالا ، انتظار عفو عمومي در جمهور ي اسلامي انتظار به جائي است ،اميد است مسولين به آن توجه نمايند.
س: در جمهور ي اسلامي از نظر فقهي اجراي حد را بنوعي سبك تر كردن گنا ه متهم در روز قيامت مي دانند. امام سجاد مي فرمايد :پاك خدايا ترا نافرماني ميكنند ؤ چنانكه گوئي ترا نمي بينند و تو بر دباري مي كني چنانكه گوئي ترا نافرماني نكرده اندبا بندگانت چنان نكوئي ميكني كه گوئي به آنان نياز مندي و تو اي آقاي من از آنان بي نيازي . آيا واقعا خدائي با چنين صفات ترحم و بخشندگي نيازي به اجراي حدود براي براه راست آوردن مردم (د راين دوره تاريخي )دارد؟ آيت آلله منتظري : بديهي است با ارتكاب گناه موجب حد ،به يكي از حقوق الهي يامردمي تجاوز شده است و فلسفه حدود اسلامي منحصر به سبك كردن گناه مجرم نيست بلكه از جمله مصالح مهم آنهاتا مين حقوق الهي و مردمي است كه مورد تجاوز قرا گرفته است. و مجازات شخص مجرم كه يكي از مصاديق آن اجراي حدود اسلامي است اختصاص به جامعه ديني و مكتب اسلام ندارد بلكه درتمام جوامع و مكاتب، شخص مجرم مستحق مجازات ويژه است كه بدون آن هيچ تضميني براي سلامتي جامعه وجود ندارد. س: تكليف شرعي كه از طرف مراجع و علما صادر مي شو د (بويژه بعد از انقلاب در انتخابات) بنوعي جنبه سياسي داشته و استفاده هاي سياسي از آن ميشود آيا اين مسئله د رتقابل با تعقل و ازادي فردي د ر اين دوره نيست؟آيت آلله منتظري : وظيفه علما و مراجع ، ارشاد و راهنما ئي مي باشد نه الزام و اجبار مردم بر اموري مانند شركت در انتخابات ، آري آزادي مردم د ردخالت و تعيين سرنوشت اجتماعي و انتخاب حاكمان و حكومت صالح مورد حكم عقل و تائيد شرع ميباشد.
س: اگر تكليف شرعي لازم است و به عنوان يك وظيفه شرعي احساس ميشود چگونه د رقبال تنا قض سيستم حكومت جمهوري اسلامي د رمقايسه با حكومت علي ( ع) مراجعي مانند شما تكليف شرعي نمي كنند.؟آيت الله منتظري : وظيفه همه طبقات د رمقابل خطاها و لغز شهاي حكومت ها اعم از روحاني و غيرروحا ني ،سنتي و روشنفكر و غير آنها تذكر دادن و نصيحت و خير خواهي و د رحقيقت امر به معروف و نهي از منكر مي باشد.
س: شوخي و انتقاد از مراجع در ايران جرم محسوب ميشود. ( البته در حال حاضر با آنان كه د رحمايت از ولايت مطلقه هستند ). از يك سو اسلام شديدا با دخالت در حريم خصوصي افراد مخالف است ولي در اين دوره از زما ن كه روحانيت وارد سياست شده است و به عنوا ن يك طبقه ممتازسياسي هم محسوب ميشود. با در نظر گرفتن اينكه در مدرنيته ،در حوزه سياست ،سياستمداران بايستي مواظب رفتار عمومي خود باشند و نيز پاسخگو در برابر مردم باشند. ؟شما اين دو گانگي را چگونه مي بينيد؟ آيت الله منتظري :انتقاد و تذكر ، مخصوص طبقه خاص نيست . آيه شريفه (المومنون و المومنات بعضهم اوليا ء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عن المنكر (توبه /73) {مردان و زنان مو من هر كدا م نسبت به ديگر ي ولايت دارند كه يكديگر راامر به معروف و نهي از منكر نمايند.} براي هر زن و مردي مو مني نسبت به ديگري نوعي ولايت قرار داده است و محدوده آن ولايت حق تذكر دادن و امر به معروف و نهي از منكر كردن مي باشد. البته مسوليت طبقات حاكم سنگين تر است و بايد در برابر مردم پاسخگو باشند.
س: بعضي از قوانين فقهي نياز به تجديد نظر دارند با توجه به دست آوردهاي جديد علمي مثلا با آزمايش خون ميتوان تشخيص دارد كه زني باردار است ،بنابراين نيازي به عده نگهداشتن ( سه ماه و 10 روز ) نيست ؟ يا دي. ان .ا. مشخصات بچه يا فردي يا نسب وي را در چند ساعت مشخص مي كند ؟اكنون د رآزمايشگاهها مشابه سازي موجودات انجام ميشود؟ يا در موردي خانمي در انگليس بعد از 10 سال توانست با استفاده از اسپرم شوهر مرحومش كه در آزمايشگاه نگهداري مي شد بار دار شود، طبق قوانين فقهي بچه دار شدن بدون داشتن همسر مي تواند حكم زنا را در پي د اشته باشد ؟ منظور من از طرح اين سوالات است كه ما كي شاهد حضور رساله هاي عمليه جديدي از طرف مراجع خواهيم بود كه بتواند نيازهاي نسل جديد را هم پاسخگو باشد؟
آيت الله منتظري : اگر فقيه با استناد به ادله شرعيه و به كمك كارشناسان هر رشته اي به فلسفه و مصلحت حكمي يقين پيدا كرد و مطمئن شد فلسفه تشريع حكم چه بوده است ميتواند بر طبق يقين خود فتوي بدهد كه البته اين يقين به آساني بدست نخواهد آمد.
س:فرزند خانم زهرا كاظمي خبرنگار عكاس كه سال گذشته در ايران به قتل رسيد همان روزهاي اول طبق استفتائي از آيت الله سيستاني ؤ ايت الله صافي نظر ايشان را درمورد اجازه دفن مادر به فرزند و روشن شدن علت قتل وي، پرسيدند كه اجازه دفن به پسر داده ميشد (درغياب همسر و در برابر مادر مقتول ). چگونه مقامات قضائي ايران براحتي اين استفتا ها را نديده مي گيرند و از انتقال جنازه به كانادا خودداري مي كنند ؟
آيت الله منتظري : مقاما ت قضائي بايد پاسخ بدهند.
س :اگرحضرت رسول ( ص) د رحا ل حاضر حضور فيزيكي داشتند؟چه رويه اي را در پيش مي گرفتند ،آيا با حكم سنگسار و تعيين ديه گوسفند و شتر د رايران فعلي و جهان امروزي چنين حكم هائي را مي دادند يا با توجه به شرايط تاريخي و زماني و فطرت ا نساني و شيوه زندگي نظر مي دادند. ؟چگونه مي توان برده داري را اجرا نكرد در حاليكه در اسلام وجود داشته است ولي از آنجا كه در درنياي امروزي تقريبا منسوخ شده و با روح برابري و برادر ي د راسلام متناقض است، ديگر منسوخ شده است.آيت الله منتظري: اكنون كه پيامبر اكرم (ص) و ائمه معصومين حضور ندارند عالمان ديني احكام دين را با استناد به ادله شرعي يعني قران و روايات معصومين (ع) و عقل استنباط كرده و در اختيار مردم قرار مي دهند. و چنانچه در موردي كه از مسائل متغير و متحول است فقيه ،مصلحت يا مفسده اي را كه تشريع حكمي بوده است به طور قطع تغيير يافته ديد ، چو ن موضوع حكم عوض شده ست حكم آن نيز عوض خواهد شد.
س:هم آقاي رفسنحاني و هم مجاهدين خلق از نظر سياسي شمارا زير سوال مي برند. شما خودتان را درزمينه سياسي چگونه ميبينيد؟
آيت الله منتظري:من د رهرشر ايطي آنجه را كه تكليف شرعي و عقلي خود دانسته ام عمل كرده ام وكاري به قضاوت ديگران نداشته و ندارم.
س: وقتي كه شما جانشين ولايت فقيه بوديد مزاحهاي زيادي در مورد شما (حداقل )در بخشي از جامعه ايران رايج بودولي از وقتي شما عزل شديد بيكباره قطع شد؟ شما چگو نه اينرا مي بينيد؟
آيت الله منتظري : من ازين موضوع اطلاعي ندارم.
س :شيعيان مخصوصا ايراني ها كمتر پاي بند شعائر مذهبي در خارج هستند؟ تقريبا ميشود گفت مسلمانان ايراني نقشي در جا افتادن اسلام در محيط زندگي نداشتند. شايد يكي از دلايل اصلي عملكرد روحانيت سياسي در ايران است؟بطور كلي ايرانيان از دين در اينجا دوري مي كنند بر عكس مسلمانان اهل سنت از حكومت ايران تعريف مي كنند. نكته جالب اين است در ميزان دوري مسافتي از حكومت و هواداري از ان . جوانان هم بيشتر تحت تاثير اسلام سياسي اهل سنت هستند. نظر شما چيست ؟
آيت الله منتظري : به جوانان توصيه ميكنم كه حساب اسلام را از عملكرد مدعيان اسلام ؤ انهائي كه اسلام را ابزار سياسي خود كرده اند جدا كنند و الگوي خود را سيره و خط مشي پيامبر (ص) و ائمه معصومين( ع)قرار دهند.
15. عملكردهاي مقتدي صدر مر ا ياد آقاي هاد ي غفاري مياندازد كه سخنراني هايشان را د رمسجد با نام دكتر شريعتي اغاز ميكردند و لي بعدا خودشان د ر سركوب ازادي هاي فردي فعال بودند . شما وظيفه مسلمانا ن در قبال عراق را چگونه مي ببينيد؟آيت الله منتظري : وظيفه مسلمانان در قضيه عراق توصيه به حق و تقويت وحدت كلمه و توجه به مصالح ديني و ملي كشور عراق ميباشد.
با تشكر مجدد از اينكه وققتان را در اختيار ما گذاشتيد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر