شيوه هاي نفي خشونت در چارچوب اسلامي
الحيات - لندن دكتر ابو نايمر
برگردان سعيد سلطانپور
editor@iransokhan.com
همواره دو تا سوال اساسي در ابتداي حركت مقاومت اسلامي از فعالين صلح طلب در جهان اسلام پرسيده مي شود .
1. آيا شيوهاي نفي خشونت در متون اسلامي جائي دارد؟
2.آيا اساسا دين اسلام با فلسفه و اجراي شيوه هاي غير خشونت طلبانه سازگاري دارد؟
براي درك بهتر از سازگاري ارزشها و باورهاي اسلامي با شيو ه هاي غير خشونت طلبانه (نفي خشونت) ما بايستي در ابتدا تعريف شيوه هاي خشونت طلبا نه را كه در طول تاريخ به صورت تسليم شدن قرباني يا فرد مورد ستم واقع شده (مظلوم) براي كشته شدن به عنوان تقدير، نفي كنيم. اين برداشت غلط با كارها و يا گروههاي صلح طلبانه مترادف شده است.
بعضي از پيروان اين طرز تفكر ،كلمه“ جهاد مدني “را بجاي كلمه غير خشونت ( لا عنف) كه در زبان عربي بار منفي و انفعالي دار د، بكار برده اند.
بهر حال ،شيو ه هاي غير خشونت طلبانه موضوع رد خشونت و شركت همه جانبه در مقاومت عليه ستم و هر نوع ديگر از بي عدالتي بدون وارد آوردن ضربه فيزيكي (زخم) به طرف مقابل است.براي مثال ، وقتي كه فلسطيني ها در اوايل انتفاضه اول (1987-1989) مقاومت غير خشونت طلبانه را برگزيدند آنها اشغال اسرائيل را نفي مي كردند و فعا لانه عليه ستم آنان مي جنگيدند .
يك سازگاري كامل بين شيو ه هاي غير خشونت طلبانه و باورها كه يك پيرو را به مقاومت عليه بي عدالتي و ستم و تحقق عدالت و صبربراي دفاع ازشرافت انساني و آمادگي براي فدا كردن جان براي آن هدف وجود دارد.
اسلام بر مقاومت و تلاش براي عدالت خواهي تا كيد مي كند، ولي سوال بعدي در اين است خوب آيا شيو ه هاي غير خشونت طلبانه راهكارهاي مناسبي براي مقاومت است؟
مثالهاي زيادي در تاريخ اسلام و متون براي نشاندادن شيو ه هاي غيرخشونت طلبانه وجود دارد . شايد 13 سال تلاش غير خشونت طلبانه حضرت محمد در مكه و مقاومت وي در متن مكه بهترين مثال باشد. يك مورد از اعمال خشونت و يا اشارتي بر آن يا مجوزاستفاده از آن توسط پيغمبر يا اولين گروه پيروان وجود ندارد. مسلمانان نه تنها منفعل نبودند و تسليم به سرنوشت نبودند بلكه همه روزه به دعوت دين خود مشغول بودند و با مخالفان خود روبرو ميشدند.
مخا لفان چنين برد اشتي از نفي خشونت اسلام،غالبا اين بحث را مطرح مي كنند كه كه مسلمانان در بسيراي از جنگ ها از شمشير و ديگر سلاحها استفاده كردند. نكته كه به آن دقت نمي كنند اين است كه مسلمانان جنگ نمي كردند كه ديگران را بكشند يا آنانرا فيزيكي حذف كنند بلكه بر عكس،هدف آنان دفاع از دين و تحقق عدالت و حفظ جان انسا نها و قبول مرگ به عنوان شهيد راه خدا بود. در اين چارچوب وبد كه علي و ابو بكر به سربازان دستور داده بودند كه مردان پير و زنان و كودكان ،حيوانات و درختان را ازبين نبرند.
با درنظر گرفتن سيستم مدرن جنگ افزار و قدرت تخريب عظيم آن ، حتي كوچكترين نوع آن واضح است كه با توجه به اينكه فرمان بالا(خلفا) را نقض مي كند قابل قبول نيست.
در قضيه فلسطين ، نفي خشونت د رمقاومت يك فرصتي براي مقاومت پديد مي آورد. قدرت مقاومت غير خشونت طلبانه اسلامي وسيله اي براي تقويت انسانيت و اخلاق د رهر شخص ( حتي در سربازان اشغالگر)است.اگر چنين شيو هائي بطور صحيح پياده شود مي تواند بخشهاي بزرگي از مردم فلسطين را عليه اشغالگران به حركت در آورد. حس قدرت و شرف بيشتر از بمب هاي انفجاري د رقلب هاي و مغزها اثر دارد. چنين مقاومتي ميتواند از تحقير هاي بيشتر جلو گيري كند.فلسطيني ها و مسلمانا ن دنيا مي توانند
پيام قدرتمند و مقدس از مقاومت اسلامي ارائه بدهند.
عبدالغفرا خان از رهبران قبيله پشتون پاكستان كه مدت 15 سال در زندان انگليس ها بود ،توانست 100 هزار سرباز مسامان را بسيج كند. هر كدام يك متن 10 نكته اي را امضا كرده بودند كه به خدا قسم بخورند كه جان و مالشان را براي مردم فدا كنند ،با نفرت مخالفت كنند، به اصول نفي خشونت وفادار بمانند،براي خدماتشان چشمداشت پاداش نداشته باشند، رضايت خدا را در همه تعهداتشان در نظر داشته باشند. به عنوان يك رهبر مسلمان، وي نيروهاي خود راكه بر اصو ل نفي خشونت بنا شده بود در جامعه رها كرد. “من به شما سلاحي را مي دهم كه پليس و ارتش در مقابل آن نمي توانند بايستند. اين سلاح پيغمبر است كه شما از آن آگاه نيستيد. اين سلاح صبر و درستي است. هيچ قدرتي در دنيا نمي تواند در قبال آن مقاومت كند. فلسطيني ها مي توانند درچنين مسيري خودشان را به حركت در آورند بجاي تكيه بر گروه كوچكي مسلح ويا تك وتوك افراد براي انتحار.
وقتيكه مقاومت كنندگان خشونت متقابل را بكار مي كيرند مرز بندي بين خشونت مشروع و غيره را سخت مي كند. فلسطيني ها قبلا در لبنان از روشهاي خشونت طلبانه براي حل وفصل مسائل داخلي استفاده كرده اند. يك راهكار مقاومت منفي اسلامي مي تو اند امكان جنگ هاي داخلي و خشونت در بين مسلمانان را حذف كند.
ما كمبودي از مثالهاي تاريخي و اجرا در سنت و تاريخ اسلامي نداريم و ما نياز به يك كمپين گسترده منسجم براي متصر كردن دين و بيان كردن فلسفه مقاومت منفي و نفي خشونت داريم . براي ايجاد يك جنبش نفي خشونت د رجهان اسلام براي تقابل با جريانات اخير ضد اسلامگرائي ( نفرت و يا تبعيض عليه اسلام ) كه در دنياي غرب رشد يافته است و برا ي حمايت از آزادي فلسطين بايد كوشيد.
##دكتر ابو نايمر كارشناس راه حل منازعات در موسسه سرويس بين المللي در دانشگاه آمريكائي بيروت است. وي جديدا كتابي در رابطه با نفي خشونت و ساختن پل ارتباطي صلح در متن اسلامي “ تئوري و اجرا، منتشر كرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر